Lipianie w Dolinie Łupawy

Lipianie zajmowali się uprawą roli i  łowiectwem. Żyli w małych wioskach zbudowanych z ziemianek i szałasów.
Najważniejsza była dla  nich rodzina. Dbali o swe żony i dzieci. Razem pracowali i razem dzielili sprawiedliwie plony.
Opiekowali się chorymi.

Lipianie uprawiali proso i żyto. Z prosa robili kaszę jaglaną, a z żyta piekli wspaniały chleb w glinianych piecach chlebowych. Hodowali kury, owce, kozy i świnie. Polowali na zwierzynę w lasach.  Łowili ryby w rzekach, jeziorach i stawach. Pili wodę źródlaną, napar z kwiatów lipy, soki z jagód, poziomek, jarzębiny, porzeczek, agrestu, dzikiego bzu, dzikich jabłek, owoców dzikiej róży. Sił dodawał im też napój lipatus z naparu kwiatów lipy z dodatkiem soku z jagód i porzeczek.

Lipianie nie mieli wojska, bo ich naczelną zasadą było: kochaj ludzi, nie zabijaj ich.
Podstawową  formą obrony przed napastnikami była więc ucieczka i ukrywanie się.

Lipianie unikali wojen, ale byli wspaniałymi wojownikami. Świetnie jeździli konno, strzelali z łuku i walczyli toporami i oszczepami.

Lipianie byli mistrzami w bieganiu, ukrywaniu się i ochranianiu swoich siedzib. Budowali swe wioski w niewielkim oddaleniu i ostrzegali się nawzajem przed niebezpieczeństwem. Na skrajach swych terytoriów wystawiali straże.

Lipianie lubili śpiewać, tańczyć i … biegać. Bieganie ćwiczyli mężczyźni, kobiety i dzieci.

Codziennie rano biegały całe rodziny. Wieczorem urządzane były biegi dla mężczyzn, kończące się szybkim zbudowaniem zakamuflowanego szałasu i krótkim posiłkiem z lipatusem. W nocy moc lipatusa pomagała mężczyznom płodzić dzieci. Największym szacunkiem wioski cieszyli się mężczyźni, którzy dochowali się największej gromadki dzieci.

Chłopiec zostawał mężczyzną po uroczystym poślubieniu wybranej dziewczyny. Dziewczyna stawała się  kobietą po uroczystym poślubieniu wybranego chłopca. Wtedy oboje  zyskiwali prawo do własnego kawałka pola oraz działki w wiosce na postawienie ziemianki lub szałasu.

Mężczyzna dostawał też sierp do koszenia i cep do młócenia, a także łuk, dzidę i  garnek lipatusa.

Kobieta otrzymywała  sito do przesiewania mąki i zakwas chlebowy.

Po chrystianizacji ziem polskich Lipianie stali się katolikami.

Ale nawet po chrystianizacji każdy nosił na szyi wisiorek wykonany z brązu  lub złota w kształcie  liści lipy, dający im związek z natura.

Według legendy, głoszonej przez Jerzego Krajewskiego, Lechici w X wieku naszej  ery najechali na Dolinę Łupawy, ale zostali z niej wyparci przez Lipian.

Lechici ponieśli wielkie straty w bitwie w Głębokim Jarze i wycofali się.

25 sierpnia 962 r.  lipiańscy wojownicy rzucili się z impetem z wysokiego i stromego brzegu na lechickie łodzie płynące w górę rzeki Łupawy, by zrabować świeżo zebrane  przez Lipian zboże oraz ich piękne kobiety i młodzieńców na handel z Arabami.

Lechici nie spodziewali się ataku. Nie zdążyli wyjść na brzeg w swoim słynnym szyku żółwia, okryci ze wszystkich stron tarczami. Nie wszyscy chwycili za tarcze. Strzały Lipian dosięgły wielu Lechitów w nurtach Łupawy.

Na brzeg wydostała się garstka Lechitów. Gdy utworzyli linię obronną z lasu wypadła lipiańska jazda, która rozbiła ostatni lechicki punkt oporu.

Lipianie ścigali  Lechitów. Tylko kilku Lechitów uszło z życiem nad Bałtyk i dalej na wyspę Gotlandię, skąd przybyli.

Od tamtej pory żaden lechicki oddział nie zapuszczał się w górę rzeki Łupawy.

Lipianie żyli w spokoju, choć każdego roku w sierpniu ich wojownicy udawali się do lasów nad Bałtyk, by sprawdzać, czy nie nadpływają długie łodzie lechitów.

Po tej bitwie na brzegu rzeki Łupawy zostało kilka Lechickich Młotów Thora. Jeden z nich odkopany został niedawno na terenie Głębokiego Jaru, gdzie obecnie znajduje się elektrownia Łebień i most kolejowy.

Lechicki Młot Thora przechowywany jest obecnie w wiosce Lipian.

Lechicki Młot Thora

Od wielkiego zwycięstwa w  Głębokim Jarze każdy lipiański chłopiec w wieku 18 lat po przejściu Toru Wojownika otrzymywał  toporek  w kształcie Lechickiego Młot Thora, totem pokonanego wroga.

Autor  projektu marketingowego Lechici.com.pl, Jerzy Krajewski, jest przekonany, że Lechici, normańscy najeźdźcy z Północy  dali początek polskiej monarchii, rycerstwu i szlachcie, że Polskę zbudowali wspólnie Lechici i Lipianie.

ULAN jest w posiadaniu mikrofilmów książki Karola Szajnochy "Lechicki początek Polski", które kupiła w Bibliotece Narodowej w Warszawie dziesięć lat temu w w 2002 r.

Oferujemy  jej kopię w wersji elektronicznej za 20 zł.

Wystarczy wysłać mejla w tej sprawie pod adres info@ulan.com.plAdres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć. .

Ten adres e-mail jest ukrywany przed spamerami, włącz obsługę JavaScript w przeglądarce, by go zobaczyć

Wydawnictwo ULAN zaprasza do Doliny Łupawy sielskiej krainy na Pomorzu Środkowym, położonej nad jedną z najczystszych rzek w Polsce.

Dolina jest rajem dla kajakarzy i wędkarzy. Łupawa ma górski i nizinnych charakter. Pełno w niej ryb.

Dolina jest rajem również dla rodzin z dziećmi i osób kochających bliski kontakt z naturą w lesie, nad rzeką, nad jeziorem czy nad morzem w Rowach i Poddąbiu.

Nad doliną Łupawy koło Smołdzina jest najwyższa góra Pomorza – Rowokół, święta góra Słowian. Dolina Łupawy była w średniowieczu siedliskiem Słowian. Słowińcy zachowali tam swoją kulturę do XX wieku. Obecnie w Klukach działa Muzeum Wsi Słowińskiej.

Wydawnictwo ULAN 9 lipca  2011 r. zorganizowało we wsi Łebień  nad rzeką Łupawą Święto Lipian, słowiańskiego plemienia, dla którego lipy były świętymi drzewami. Zwyczaje Lipian to w dużej mierze literacką fantazją, gdż historia o Lipianach niewiele  wie, nawet nazwa jest spekulacją. Projekt Lipianie PL pomaga nam promować słowiańszczyznę i sielskie życie blisko natury.

Obecnie wydawnictwo ULAN prowadzi większy projekt marketingowy  Dolina Łupawy PL.

W tym roku planujemy zorganizować  drugie Święto Lipian 14 lipca 2012 r. we wsi Łebień w gminie Damnica oraz  pierwsze Święto Doliny Łupawy  18 sierpnia 2012 r. również we wsi Łebień w gminie Damnica.

We wsi Łebień jest Dom Lipian – gospodarstwo nr 64.

Dolina Łupawy jest pełna magicznych miejsc.

Będziemy ją promowali na naszych stronach internetowych oraz w Magazynie Przedsiębiorców "Europejska Firma" i folderze "Dolina Łupawy PL" .

Pod adresem www.dolinałupawy.pl stworzymy specjalną stronę.

W logo Doliny Łupawy PL  umieściliśmy kwiat kaczeńca, przyjaciela wiosny, słońca i wody.

 

Gminy Doliny Łupawy od źródła do ujścia do Bałtyku

1.    Czarna Dąbrówka
2.    Potęgowo
3.    Damnica
4.    Główczyce
5.    Smołdzino
6.     Ustka

 

Atrakcje na trasie spływu kajakowego rzeką Łupawą

* Park Krajobrazowy "Dolina Słupi"
* jezioro Jasień, z licznymi wyspami
* elektrownia wodna w Łupawie i ładne pole biwakowe z "grzybkiem"
* Łebień – zabytkowy wiadukt kolejowy
* młyn w Damnie
* pałac otoczony starym drzewostanem w Damnie
* elektrownia wodna w Drzeżewie, elektrownia Żelkowo
* rezerwat przyrody "Rowokół" ze szczytem 115 m.n.p.m. i widokiem na morze
* rezerwat "Wyspa Kamienna" na jeziorze Gardno
* Słowiński Park Narodowy
* kościół z 1632 r., późnoklasycystyczny dworek z XIX w. w Smołdzinie
* gotycki kościół z XV w. w Gardnie Wielkiej

 

Pod tymi adresami jest film ze spływu kajakowego Łupawą w 2011 r.

 

A pod tym adresem jest film z połowu ryb w Łupawie w październiku 2010 r. na Łowisku Patronackim "Trzy Rzeki" zaraz za wsią Łebień

http://www.youtube.com/watch?v=EhyuVsrvJLE&feature=related

 

Odcinek Łupawy o statusie łowiska patronackiego ma swój początek od jazu piętrzącego na potrzeby elektrowni w miejscowości Łebień. Samochód można zostawić po prawej stronie przed wiaduktem nieopodal kilkusetletniego dębu będącego pomnikiem przyrody, który stoi na skraju drogi między elektrownią, a mostem kolejowym. Przebierając wodery lub spożywając posiłek warto skorzystać z wiaty stojącej przy elektrowni. Wiata została zbudowana przez Stowarzyszenie Proekologiczne "Słupia" ze środków WFOŚ w Gdańsku. Gdy jesteśmy już gotowi, idziemy w dół rzeki prawym brzegiem przechodząc pod mostem zatrzymajmy się na chwilę, by zwrócić uwagę na kunszt myśli inżynierskiej i rzetelność rzemiosła dawnych budowniczych stawiających łukowe przęsła mostu przywądzące na myśl rzymskie akwedukty.

 

http://lupawa.trzyrzeki.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=12&Itemid=27

 

Wikipedia o Dolinie Łupawy

 

Łupawa – rzeka w północnej Polsce, na Pomorzu, długość wraz z Obrówką 98,7 km, powierzchnia zlewni 924,5 km².

Źródłowy ciek Łupawy – Obrówka wypływa z jeziora Gogolinko, Łupawa z jeziora Jasień w rejonie miejscowości Zawiaty, na obszarze Parku Krajobrazowego Dolina Słupi.

Rzeka w górnym biegu przepływając po pofałdowanym terenie moreny czołowej dochodzącej do 250 m n.p.m., wykorzystuje doliny rynnowe, w dolnym odcinku przepływa przez tereny płaskie o podłożu torfowym i bagiennym, od jeziora Gardno przybiera charakter kanału.

Ujście do Morza Bałtyckiego w Rowach (gmina Ustka).

Dopływy i ich długości: Bukowina (28,6 km), dopływ spod Mydlity (7,3 km), Rokitnica (11,1 km), Rębowa (7,1 km), Darżyńska Struga (14,3 km), Charstnica (12,0 km).

W dolnym odcinku do 58,8 km od ujścia zbudowano 6 elektrowni wodnych o łącznej mocy około 0,94 MW w miejscowościach: Smołdzino, Żelkowo, Drzeżewo, Łebień, Poganice, Łupawa.

Na rzece znajduje się specjalny odcinek wędkarski przeznaczony dla wędkarzy łowiących metodą muchową oraz spinningową. Odcinek ten znajduje się w okolicy wsi Damnica.

W ujściu rzeki Łupawy w półkolu zakreślonym promieniem długości 500 m w kierunku morza ze wschodniej głowicy wejścia do portu Rowy został ustanowiony stały obwód ochronny, gdzie obowiązuje zakaz połowu organizmów morskich.

Na morskich wodach wewnętrznych w granicach portu Rowy został ustanowiony okresowy obwód ochronny dla troci wędrownej i łososia, który obowiązuje od 15 września do 31 grudnia każdego roku. Wprowadzono ograniczenie w sportowym połowie ryb, polegające na zakazie połowu metodą spinningową na wodach portowych.

Łupawa i Bukowina objęte są ochroną w formie obszaru Natura 2000 "Dolina Łupawy". Dolny odcinek Łupawy objęty jest ochroną w obszarze Natura 2000 "Ostoja Słowińska".

 

Dolina Łupawy – siedlisko Słowian

Badania archeologiczne lat 50. XX w. pozwoliły stwierdzić, że gród słupski ulokował się na stożkowatym wzniesieniu o dość stromych zboczach, w widłach rzeki Słupi. Obecnie zbocza te są w znacznym stopniu zniwelowane. Gród miał kształt zbliżony do koła o podstawie wyniesienia 50 x 60 m i powierzchni użytkowej majdanu ok. 1300 m2. Gród ten, niezależnie od naturalnych walorów obronnych (rzeka Słupia i bagna), posiadał również sztuczne umocnienia w postaci wału drewniano-ziemnego, w dolnej części wzmocnionego konstrukcją kamienną. Otoczony był fosą wypełnioną wodą. Przez porównanie z innymi warowniami Słowian Zachodnich celowo zapewne zostały porobione płycizny albo przewłoki (poprzecznie wbite w koryto rzeki pale, nie wystające z wody, stanowiące przeszkodę niszczącą łódź nieprzyjacielską
Wracając jeszcze do pierwotnej lokalizacji grodu niemal u ujścia Słupi trzeba powiedzieć, że takie, występujące tu nad Słupią w VIII i IX wieku, lokalnie niskie zaludnienie spowodowane było zapewne częstymi odwiedzinami Wikingów z terenów dzisiejszej Danii. Jeśli było to tylko możliwe ze względu na posiadane przez nich siły bojowe, towary Słowian przedstawiające jakąś wartość zostawały przechwytywane a ludność została brana w niewolę. Takimi ośrodkami handlowymi nad Bałtykiem, miejscami handlu m.in. również niewolnikami były głównie: Arkona, Hedeby, Sigtuna, Uppsala, Truso, Wolin itd. Zaraz po sąsiedzku Słowianie potrafili się zorganizować i stworzyć gęsto zaludniony obszar dorzecza Łupawy i Łeby.

Gmina Czarna Dąbrówka to gmina wiejska w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie słupskim.

W skład gminy wchodzi 20 sołectw: Bochowo, Czarna Dąbrówka, Jasień, Jerzkowice, Kartkowo, Karwno, Kleszczyniec, Kłosy, Kotuszewo, Kozy, Nożynko, Nożyno, Mikorowo, Mydlita, Otnoga, Rokiciny, Rokitki, Rokity, Unichowo, Wargowo

Siedziba gminy to Czarna Dąbrówka.

Według danych z 30 czerwca 2004[1] gminę zamieszkiwało 5647 osób.

Gmina Potęgowo to gmina wiejska w województwie pomorskim, w powiecie słupskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie słupskim. Położona we wschodniej części powiatu słupskiego, w zlewniach rzek Łupawy i Łeby.

W skład gminy wchodzą 24 sołectwa: Chlewnica, Czerwieniec, Darżyno, Darżynko, Dąbrówno, Głuszynko, Głuszyno, Grapice, Grąbkowo, Karznica, Łupawa, Malczkowo, Nieckowo, Nowa Dąbrowa, Nowe Skórowo, Potęgowo, Radosław, Runowo, Rzechcino, Skórowo, Warcimino, Wieliszewo, Żochowo, Żychlin

Siedziba gminy to Potęgowo.

Według danych z 31 grudnia 2010[1] gminę zamieszkiwało 7123 osób.

Gmina Damnica to gmina wiejska w województwie pomorskim, w powiecie słupskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie słupskim.

W skład gminy wchodzi 17 sołectw: Bięcino, Bobrowniki, Damnica, Damno, Dąbrówka, Domaradz, Karżniczka, Łebień,Łojewo Mianowice, Sąborze, Stara Dąbrowa, Strzyżyno, Święcichowo,Świtały Wielogłowy, Zagórzyca

Miejscowości niesołeckie w gminie: Budy, Dębniczka, Domanice, Głodowo, Jeziorka, Łężyca, Mrówczyno, Paprzyce, Skibin, Wiatrowo, Wiszno, Zagórzyczki

Siedziba gminy to Damnica.

Według danych z 31 grudnia 2010[1] gminę zamieszkiwały 6357 osoby.

Grodzisko w Damnie zlokalizowane jest na wschód od wsi Damno (pow. Słupsk), w miejscu, gdzie w czasie istnienia grodu mogła nie płynąć jeszcze wcale rzeka Łupawa. Istnieje bowiem podejrzenie, że w czasie funkcjonowania grodziska rzeka Łeba i rzeka Łupawa płynęły jako jedna rzeka. Prakoryto tej dużej rzeki jest rozpoznawalne w okolicy. Powstanie grodziska datowane jest na epokę brązu i wiązane z kulturą łużycką.

Archeolodzy mają bardzo słabe i niedostateczne rozeznanie aby już wyciągać ostateczne wnioski co do tego obiektu. Pochodzą stąd ułamki naczyń glinianych kultury łużyckiej albo kultury pomorskiej. Odkryto też 5 ułamków naczyń glinianych kultury łużyckiej. Ponadto pochodzą stąd ułamki toczonych naczyń nowożytnych- chyba z okresu już współczesnego.

Opis obiektu: Grodzisko wyżynne, podkowiaste z wklęsłym majdanem i suchą fosą okalającą obiekt od N i częściowo od NW. Wysoki wał o stromych stokach ramionami swymi dochodzi do zbocza doliny.

Wymiary: Podstawa grodziska ok. 60 x 90 m (3415 m2), powierzchnia majdanu 35 x 47 m (1710 m2), powierzchnia zajęta przez obwałowania – 1705 m2, wysokość grodziska w stosunku do dna doliny – do 28 m, wysokość wału w stosunku do dna fosy – do 9,0 m, wysokość wału w stosunku do powierzchni majdanu – do 3,0 m.

Stan zachowania: Obiekt dobrze zachowany, jedynie wschodnie ramię wału zostało częściowo zniszczone przez współczesny wjazd na grodzisko[1].

Obiekty turystyczne według informacji podanych przez Urząd Gminy w Damnicy

Łowisko "Trzy Rzeki"  http://lupawa.trzyrzeki.pl/

Gospodarstwo Agroturystyczne Damno Młyn http://www.damnomlyn.pl/

Wypożyczalnia kajaków  http://www.kajaker.pl/

Gmina Główczyce to gmina wiejska w województwie pomorskim, w powiecie słupskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie słupskim.

W skład gminy wchodzi 26 sołectw: Będziechowo, Cecenowo, Ciemino, Choćmirówko, Dargoleza, Drzeżewo, Główczyce, Gorzysław, Górzyno, Izbica, Klęcino, Pobłocie, Podole Wielkie, Rumsko, Rzuszcze, Siodłonie, Skórzyno, Stowięcino, Szelewo, Szczypkowice, Warblino, Wolinia, Wykosowo, Wielka Wieś, Żelkowo, Żoruchowo

Siedziba gminy to Główczyce.

Według danych z 31 grudnia 2010[1] gminę zamieszkiwało 9432 osób.

Położona w północno-wschodniej części powiatu słupskiego, w zlewniach rzek Łupawy i Łeby, około 10 tys. mieszkańców (2000), powierzchnia 323,81 km2, z czego lasy 91,14 km2 (30%), użytki rolne 186,31 km2 (57%).

Wytyczono turystyczne szlaki piesze, rowerowe i kajakowe, dogodne warunki do uprawiania wędkarstwa. W miejscowości Cecenowo bardzo duża kolonia bociana białego (ponad 28 gniazd bocianich).
Ślady przeszłości[edytuj]

Liczne odkrycia archeologiczne, między innymi z III okresu epoki brązu około 1200 roku p.n.e. związane z kulturą łużycką, której ludność zajmowała się żarową uprawą roli i chowem zwierząt, zbieractwem, łowiectwem i rybołówstwem. Ludność tej kultury osiągnęła wysoki poziom metalurgii brązowej i garncarstwa, charakterystyczną formą pochówku były płaskie pola popielnicowe.
Tradycje kaszubskie[edytuj]

Gmina o silnych tradycjach kaszubskich, w 1828 r. dwie trzecie mieszkańców Główczyc i Cecenowa posługiwało się mową kaszubską. Ostatnie nabożeństwo w miejscowym języku odbyło się tu w 1886 roku. Dokładny opis stroju Kaszubów zamieszkujących Cecenowo i okoliczne wsie oraz informacje o zwyczajach związanych z obrzędowością rodzinną i doroczną zawdzięczamy pastorowi Lorkowi z Cecenowa, który swój opis wzbogacony rysunkami letnich i zimowych strojów kaszubskich zamieścił w "Pommersche Provcinzialblatter" w 1821 roku.

Zabytki

Liczne pałace, parki podworskie i kościoły:

* Cecenowo – kościół z 1867-1868 roku oraz klasycystyczno-eklektyczny pałac z XVII-XIX wieku, z parkiem o powierzchni około 6 ha z końca XVII wieku,
* Izbica – kościół, założenie parkowe z XIX wieku o powierzchni 1,9 ha, zachowane zabytkowe budownictwo wiejskie,
* Skórzyno – klasycystyczny pałac z XIX wieku wraz z parkiem leśnym o powierzchni 2 ha z XIX wieku,
* Stowięcino – kościół z XV wieku, przebudowany w XVIII wieku z wieżą kościelną gotycko-renesansowo-barokową,
* Szczypkowice – pałac z XIX wieku,
* Wolinia – pałac z połowy XIX wieku z parkiem i ogrodem w miejscu dawnego grodziska,
* Wykosowo – późnoklasycystyczny pałac z połowy XIX wieku,
* Żelkowo – kościół i park podworski z drugiej połowy XIX w. o powierzchni około 12 ha ze stawem,
* Żoruchowo – klasycystyczny pałac z 1833 roku z parkiem leśnym o powierzchni około 4 ha,

Ochrona przyrody

* Słowiński Park Narodowy
o Bagna Izbickie, rezerwat położony w okolicy Izbicy, wielkość: 281,18 ha, walory przyrodnicze: zespoły roślinne cechujące środowisko wilgotne; wrzosiec bagienny, woskownica europejska, rosiczka okrągłolistna, przygiełka biała, turzyca bagienna, modrzewnica, bażyna czarna, bagno zwyczajne
o Rezerwat przyrody Bielice
o Rezerwat przyrody Bory Torfowe
o Rezerwat przyrody Ciemińskie Błota
o Rezerwat przyrody Gackie i Żarnowskie Lęgi, rezerwat położony w obrębie Słowińskiego Parku Narodowego, obszar lęgowy kaczek, mew i ptaków drapieżnych.
o Rezerwat przyrody Olszyna
* Rezerwat przyrody Torfowisko Pobłockie, wielkość: 112,31 ha, walory przyrodnicze: obszar retencji wodnej, występują tu: woskownica europejska, wrzosiec bagienny, modrzewnica, rosiczka okrągłolistna, bagno zwyczajne.

Gmina Smołdzino (do 1954 gmina Gardna Wielka) – gmina wiejska w województwie pomorskim, w powiecie słupskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie słupskim.

W skład gminy wchodzi 16 sołectw: Bukowa, Człuchy, Czysta, Gardna Mała, Gardna Wielka, Kluki, Komnino, Łokciowe, Retowo, Siecie, Smołdzino, Smołdziński Las, Stojcino, Wierzchocino, Witkowo, Żelazo

Siedziba gminy to Smołdzino.

Gmina położona w zlewni rzek Łupawy i Łeby.

Według danych z 31 grudnia 2010  gminę zamieszkiwało 3398 osób.

Atrakcje turystyczne[edytuj]

* Kościół (1632) z wczesno-barokowym ołtarzem i amboną z początków XVII wieku,
* Muzeum Słowińskiego Parku Narodowego,
* Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach,
* Wieża widokowa na wzgórzu Rowokół,
* Przystań żeglarska w Gardnie Wielkiej, nad jeziorem Gardno,
* Latarnia morska w Czołpinie
* Szlaki turystyczne.

Miejscowości bez statusu sołectwa[edytuj]

Przybynin, Wysoka
Ochrona przyrody[edytuj]

* Słowiński Park Narodowy
o Rezerwat przyrody Gardnieńskie Lęgi
o Rezerwat przyrody Jezioro Dołgie Małe
o Rezerwat przyrody Kluki
o Rezerwat przyrody Klukowe Buki
o Rezerwat przyrody Klukowe Lęgi
o Rezerwat przyrody Mierzeja
o Rezerwat przyrody Moroszka
o Rezerwat przyrody Wyspa Kamienna
* Rezerwat przyrody Wierzchocińskie Jałowce
* Rezerwat przyrody Rowokół

Rowokół – wzgórze polodowcowe o wysokości 114,8 m n.p.m. na Wybrzeżu Słowińskim, w woj. pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Smołdzino, w odległości 6 km od morza.

Znajduje się w strefie ochronnej Słowińskiego Parku Narodowego, bardzo dobrze widoczny z morza żeglarski punkt nawigacyjny, odnotowany na najstarszych mapach morskich tej części Bałtyku. Ok. 0,5 km od wierzchołka Rowokołu leży wieś Smołdzino.

Obecnie na Wielkanoc ma tu miejsce misterium ukrzyżowania Chrystusa.

Leśno-krajobrazowy rezerwat przyrody Rowokół, o powierzchni 562,81 ha – las na stokach wzgórza moreny czołowej o wysokości dochodzącej do 114,8 m n.p.m., sprawiający miejscami wrażenie regla dolnego (udział buka i jodły).

Na szczycie znajduje się platforma widokowa na Smołdzino oraz jeziora Gardno, Łebsko i wybrzeże Bałtyku. Prowadzi tu szlak turystyczny.
Historia

Przez Kaszubów uznawany za świętą górę, przynajmniej w zbieranych legendach (były one zbierane, spisywane dopiero w XIX w., w średniowieczu miejsce kultu maryjnego. Z górą związane są liczne mity i legendy: zatopione dzwony, gorejące pieniądze, przerzucane głazy, skarb Bandemerów – w znakomitej większości zostały te legendy przywiezione przez niemieckich osadników.

Na wale ziemnym, wtedy już mocno zniszczonym (od strony S) grodziska słowiańskiego, na wierzchołku Rowokołu od XII do XVI wieku mieściło się sanktuarium Najświętszej Maryi Panny. Po sanktuarium pozostały zagłębione w gruncie fundamenty budowli, które dały asumpt do powstania wielu legend związanych z tym miejscem. Sanktuarium było jednym z trzech stacji dla pątników. Dwa pozostałe miejsca pielgrzymowania to Krzyżanka (Sanktuarium Maryjne na Górze Chełmskiej) oraz Święta Góra (k. Polanowa).
Oronimia[edytuj]
Fritzners Ordbog over det gamle norske Sprog, 1891, Bd.2,S.357

Pierwsze zapisy nazwy Rowokół widnieją na starych szwedzkich mapach morskich z 1695 roku (Reefcoll) i holenderskich z 1660 roku. Na mapach morskich z początku XX wieku administracji niemieckiej widniała nazwa Revekol.

Przyjmuje się najczęściej, że nazwa pochodzi z języka skandynawskiego i oznacza: (reve + kol) okrągły, kolisty szczyt, góra o określonym hełmie. Staronordyckie słowo „kúla” oznacza „wzgórze” lub wyróżniające się wzniesienie zauważalne na pozostałej części równiny.

Nazwę Rowokół wprowadzono urzędowo rozporządzeniem w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Revekol Berg.

Gmina Ustka to gmina wiejska w województwie pomorskim, w powiecie słupskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie słupskim.

W skład gminy wchodzi 18 sołectw: Charnowo, Dębina, Duninowo, Gąbino, Grabno, Lędowo, Machowino, Machowinko, Niestkowo, Możdżanowo, Objazda, Pęplino, Przewłoka, Rowy, Starkowo, Wodnica, Wytowno, Zaleskie

Siedziba gminy to Ustka.

Według danych z 31 grudnia 2010[1] gminę zamieszkiwały 7789 osoby.

Pozostałe miejscowości niesołeckie[edytuj]

Bałamątek, Dalimierz Przewłocki, Dobrosław, Dominek, Duninowo-Kolonia, Duninówko, Gąbino-Kolonia, Golęcino, Krężołki, Lędowo-Osiedle, Machowino-Kolonia Wschodnia, Machowino-Kolonia Zachodnia, Masłowo, Mącznik, Modlinek, Modła, Niestkowo-Kolonia, Objazda-Kolonia, Orzechowo, Osieki Słupskie, Owczary, Pęplin, Pęplinko, Pęplino-Kolonia, Poddąbie, Przewłoczki, Redwanki, Rówek, Smużki, Starkowo-Kolonia, Wodnica-Kolonia, Wytowno-Kolonia, Zabłocie, Zalesin, Zapadłe, Zimowiska, Żabiniec
Ochrona przyrody[edytuj]

* Rezerwat przyrody Buczyna nad Słupią
* Rezerwat przyrody Jezioro Modła
* Rezerwat przyrody Zaleskie Bagna

Poddąbie (kaszb. Poddabié) – wieś w północnej Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Ustka na skraju Słowińskiego Parku Narodowego. Wieś jest częścią składową sołectwa Machowinko. Poddąbie leży nad Morzem Bałtyckim w pobliżu Słupska (między Ustką a Rowami). Wysokie brzegi klifowe oraz lasy bukowo-sosnowe to główne atrakcje wsi i okolic.

Poddąbie to dawna wieś rybacka, a obecnie jeden z najbardziej uroczych nadmorskich kurortów na polskim wybrzeżu.

Miejscowość położona jest w sosnowo-dębowym lesie na olbrzymim klifie, który powstał sto lat temu podczas największego w dziejach sztormu. W sezonie letnim wypoczywa tu około tysiąca turystów z całej Polski, a także z Niemiec i Holandii.

W 2002 r. w Poddąbiu wybudowano pierwszy brukowany i oświetlony deptak nazywany Promenadą Słońca. Powstał także kompleks lokali usługowych i handlowych, nowe sklepy i restauracje. Miejscowość nie zatraciła jednak swojego niepowtarzalnego klimatu przytulnej nadmorskiej osady.

Oprócz stromego klifu atrakcją jest także grobowiec megalityczny i pozostałości kamiennych kręgów sprzed 5 i 3 tysięcy lat, które znajdują się w lesie w pobliżu ulicy Wczasowej. Przy ulicy Plażowej można dostrzec pozostałości niewielkiego cmentarza rybaków i rozbitków, który był używany 200 lat temu.

Największą atrakcją Poddąbia jest jednak piękna piaszczysta i szeroka plaża. O tym jak delikatny jest tutejszy piasek może świadczyć fakt, że przed stuleciami napełniano nim klepsydry…

Nad morzem wyznaczono letnie kąpielisko o łącznej długości linii brzegowej 100 metrów.

Poddąbie to idealne miejsce na wypoczynek z dziećmi. Byliśmy tam z żoną i dziećmi wiele razy.

Jerzy Krajewski