Mamy parki technologiczne i klastry
"Na Dolnym Śląsku znajduje się jedna trzecia rynku produkcji i usług IT w kraju, a liczba firm inwestujących w zaawansowane technologie systematycznie rośnie. Coraz więcej inwestują w regionie globalne koncerny IT, firmy outsourcingowe i motoryzacyjne, które lokalizują tutaj swoje centra badawczo-rozwojowe", mówi Marek Łapiński, marszałek województwa dolnośląskiego.
Mamy parki technologiczne i klastry
z Markiem Łapińskim, marszałkiem województwa dolnośląskiego, rozmawia Jerzy Krajewski
W jaki sposób urząd marszałkowski wspiera rozwój przedsiębiorczości w waszym województwie?
Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości w naszym województwie odbywa się na wielu płaszczyznach. Dolnośląska Rada Gospodarcza jest platformą współpracy władzy samorządowej województwa oraz przedstawicieli funkcjonujących w regionie instytucji otoczenia biznesu (agencje rozwoju regionalnego, parki przemysłowe), ośrodków badawczo-rozwojowych oraz jednostek samorządu terytorialnego. Zajmuje się w szczególności konsultowaniem i wyrażaniem stanowisk w sprawach gospodarczych, podejmowaniem i współtworzeniem programu inicjatyw gospodarczych, wspieraniem rozwoju eksportu i inwestycji w naszym województwie, wspieraniem doradztwa gospodarczego dla dolnośląskich przedsiębiorców, inspirowaniem aktywności środowisk w subregionach województwa pod kątem wypracowywania projektów gospodarczych o charakterze innowacyjnym. Dolnośląski Funduszu Gospodarczy, utworzony z naszej inicjatywy, wspiera rozwój gospodarczy regionu przez ułatwianie małym i średnim przedsiębiorstwom dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania oraz udzielanie poręczeń kredytów i pożyczek finansujących rozwój działalności gospodarczej. Uruchomił w tym celu Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych, który we współpracy z bankami udziela małym i średnim przedsiębiorcom poręczeń kredytów. W 2008 roku udzielił 231 poręczeń na łączną kwotę ponad 33 mln zł (dwa razy więcej niż 2007 roku), co pozwoliło przedsiębiorcom uzyskać kredyty w wysokości ok. 48 mln zł. Zarząd Województwa Dolnośląskiego wspiera tworzenie parków wspomagających przedsiębiorczość i innowacyjność. Trzeba tu wymienić Dolnośląski Park Innowacji i Nauki, ChemiPark Technologiczny, KGHM „Letia” Legnicki Park Technologiczny SA, Bogatyńsko-Zgorzelecki Park Przemysłowo-Technologiczny Sp. z o.o. czy Dolnośląski Park Technologiczny T-Park. Na Dolnym Śląsku jest też 11 klastrów, których działalność obejmuje kilka branż gospodarki, m.in. produkcję ceramiki, energii ze źródeł odnawialnych, ochronę zdrowia, technologie ICT, biotechnologię, przemysł drzewny i drewniano-metalowy. Wymienić można choćby kilka z nich, jak: Dolnośląski Klaster Ekoenergetyczny Energia, Ekologia, Innowacje, Dolnośląski Klaster Energii Odnawialnej, Dolnośląski Klaster „e-zdrowie” czy Klaster ICT – Wspólnota Wiedzy i Innowacji w Zakresie Technik Informacyjnych i Komunikacyjnych. W październiku 2008 r. i styczniu 2009 r. Zarząd Województwa przygotował, a Sejmik Województwa uchwalił zmiany do Wieloletniego Programu Inwestycyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007–2013, zwiększając nakłady na inwestycje o 778 mln zł (z 4,1 mld zł do 4,9 mld zł), co pozytywnie wpływać będzie na sytuację społeczno-gospodarczą województwa. Utrzymano znaczne nakłady na rozwój kolejowej i lotniczej infrastruktury transportowej. Konstrukcja nowego zadaniowego WPI pozwala na skuteczniejszą realizację zadań związanych z inwestycjami oraz elastyczniejsze formy zarządzania tymi działaniami. Przystąpiliśmy do Inicjatywy JEREMIE oraz Inicjatywy JESSICA.
JEREMIE to przedsięwzięcie Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), którego celem jest poprawa dostępu MŚP do finansowania, a w szczególności zapewnienie mikrokredytów, mikropożyczek, kapitału podwyższonego ryzyka, kredytów i gwarancji oraz innych innowacyjnych form finansowania. Inicjatywa ma na celu zwiększenie efektywności i poprawę wykorzystania środków pochodzących z funduszy strukturalnych UE, a przeznaczonych na wsparcie sektora MSP. Ze względu na to, że środki finansowe, jakie przedsiębiorcy otrzymają w ramach pożyczek, gwarancji itp. udzielanych w ramach inicjatywy JEREMIE, będą środkami zwrotnymi, możliwe będzie zapewnienie efektu dźwigni. JESSICA to inicjatywa Komisji Europejskiej wspierana przez Europejski Bank Inwestycyjny, która ma być nowym, elastycznym instrumentem finansowym zwiększającym możliwości finansowania projektów rewitalizacyjnych. Podstawowym założeniem nowego instrumentu finansowego ma być wykorzystanie środków finansowych dostępnych w ramach RPO 2007–2013 na wsparcie projektów rozwoju i rewitalizacji obszarów miejskich w formie innej niż dotychczasowe dotacje – w formie finansowania zwrotnego.
Spowolnienie gospodarcze sprawia, że rośnie bezrobocie. Co robicie, by mu przeciwdziałać?
W roku 2009 powiatowym urzędom pracy przekazano 69,8 mln zł na działania służące poprawie zdolności do zatrudnienia oraz na podnoszenie poziomu aktywności zawodowej bezrobotnych. Także w tym roku przyznano 12,2 mln zł w ramach działania 6.2 POKL na wsparcie przedsiębiorczości i zatrudnienia. Ponadto do dyspozycji samorządu województwa zabezpieczono środki Funduszu Pracy w kwocie 42,3 mln zł na projekty dotyczące wsparcia osób zagrożonych utratą zatrudnienia, zarezerwowano 10,7 mln zł na wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie. Przygotowaliśmy analizę dotyczącą zapotrzebowania gospodarki regionu na siłę roboczą w układzie sektorowo-branżowym i kwalifikacyjno-zawodowym. Jej wyniki zostaną upowszechnione szerokiemu spektrum uczestników rynku pracy, w szczególności zaś przedsiębiorcom.
Jakie branże najlepiej rozwijają się w waszym województwie?
W województwie dolnośląskim najlepiej rozwijają się branża high-tech, przemysł elektromaszynowy oraz motoryzacyjny. Szczególnie silna branża to high-tech. Na Dolnym Śląsku znajduje się jedna trzecia rynku produkcji i usług IT w kraju, a liczba firm inwestujących w zaawansowane technologie systematycznie rośnie. Coraz więcej inwestują w regionie globalne koncerny IT, firmy outsourcingowe i motoryzacyjne, które lokalizują tutaj swoje centra badawczo-rozwojowe. Zagranicznych inwestorów przyciągają do nas świetnie wyszkolone kadry (duża liczba absolwentów uczelni technicznych i pracowników naukowo-badawczych) i placówki naukowe oraz rosnąca liczba parków technologicznych. Do największych inwestorów na Dolnym Śląsku z branży high-tech należą między innymi: firmy Siemens i Cap Gemini (centra rozwoju oprogramowania), Google (centrum wdrażania), Teta, HP, Acer, Winuel i Yuma. Województwo dolnośląskie ma także duże tradycje związane z przemysłem elektromaszynowym, w którym silnie wykształcony i dalej postępujący jest proces specjalizacji i kooperacji produkcji. Dolny Śląsk to prawie 250 firm z branży motoryzacyjnej. Przy produkcji pojazdów mechanicznych zatrudnionych jest u nas 11,2 tys. osób w takich firmach, jak: Toyota Motor Manufacturing Poland, Volkswagen Motor Polska, Faurecia, Metzeler Automotive Hose Systems Sp. z o.o., Grossmann Polska sp. z o.o., Ronal Polska, GKN Automotive, Nastech, Gates, Volvo, Bosch, WABCO, Autoliv AB, Yagi, NSK Steering Systems, Sanden, Vorwerk Dichtungssysteme GmbH, Antolin, Industriale Sud, Remy Automotive, Vectrix.
Czy mógłby Pan wskazać gminy, które najbardziej wspierają przedsiębiorczość?
Za taki miernik aktywności gminy uznać można przyznanie jej statuetki lub certyfikatu w ramach konkursu „Gmina Fair Play”, afiliowanym przy Krajowej Izbie Gospodarczej. Corocznie wybierane są te gminy, które kreują godne naśladowania wzorce współpracy samorządów z przedsiębiorcami i są otwarte na nowe inicjatywy gospodarczo-inwestycyjne zapewniające przyjazny klimat dla inwestorów oraz profesjonalną obsługę inwestycyjną. Tytuł Gminy Fair Play przyznawany jest w kilku kategoriach: miasteczko i małe miasto, gmina wiejska oraz gmina turystyczna. W roku 2008 wyróżnienia w kategorii miasteczko i małe miasto otrzymały: miasto i gmina Bogatynia, gmina Świebodzice, gmina miejska Zawidów; w kategorii gmina wiejska: gmina Kobierzyce, gmina Długołęka, gmina Gromadka, gmina Nowa Ruda, gmina Podgórzyn, gmina Święta Katarzyna oraz gmina Zgorzelec; w kategorii gmina turystyczna: gmina miejska Duszniki-Zdrój, miasto i gmina Międzylesie oraz miasto Pieszyce.
Jak przedsiębiorcy w waszym województwie korzystają z nowych funduszy unijnych?
Gospodarka Dolnego Śląska to głównie małe, średnie i mikrofirmy – stanowią one ponad 90 proc. działających w regionie przedsiębiorstw. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007–2013 ponad 170 mln euro jest przeznaczonych na dofinansowanie inwestycji takich firm. Obsługą przedsiębiorców starających się o dotacje inwestycyjne zajmuje się Dolnośląska Instytucja Pośrednicząca (DIP). Dotacje są przyznawane na zasadzie refundacji, wnioskodawca sam musi sfinansować inwestycję, a następnie uzyskuje zwrot części poniesionych wydatków.
Dotychczas przedsiębiorcy startowali w kilku konkursach. W schemacie 1.1.A2 („Dotacje inwestycyjne dla MSP wspierające innowacyjność procesową i produktową na poziomie przedsiębiorstwa) były dwie edycje: w końcu 2008 roku i czerwcu 2009 r. W wyniku pierwszego naboru wniosków o dofinansowanie inwestycji innowacyjnych podpisano umowy na kwotę 126,8 mln złotych. Dzięki temu wsparciu przedsiębiorcy dolnośląscy zrealizują inwestycje o łącznej wartości przekraczającej 313 milionów złotych. Niektórzy już przedstawiają końcowe wnioski o rozliczenie. W drugiej, majowej edycji tego samego konkursu dolnośląskie firmy złożyły nieco mniej wniosków niż w grudniu (296 w porównaniu do 306 w ubiegłym roku). Niższa jest też średnia wartość projektu: w naborze ubiegłorocznym – 2,373 mln zł, w bieżącym – 1,953 mln. Firmy skorzystały też z dotacji inwestycyjnych wspierających rozwój mikroprzedsiębiorstw prowadzących działalność do dwóch lat.
Do końca 2009 roku DIP zrealizuje jeszcze dwa konkursy o unijne dotacje adresowane do przedsiębiorców: w schemacie 1.1.D1 o wsparcie ubiegać się będą przedsiębiorcy planujący inwestycje w branży turystycznej, a w schemacie 1.1.D2 – przedsiębiorstwa prowadzące działalność uzdrowiskową zlokalizowaną w miejscowościach uzdrowiskowych. Charakterystyczne jest, że mikroprzedsiębiorcy w naszym regionie potrzebują głównie inwestycji w infrastrukturę, stosunkowo prostych. Jest niewiele projektów zakładających np. wdrożenie nowoczesnych technologii. Poza tym większość złożonych projektów dotyczy usług.
Jak układa się współpraca firm z bankami przy staraniach o środki unijne?
Przedsiębiorca ubiegający się o dotację z DIP musi wykazać, że ma środki na sfinansowanie swojej inwestycji. Jeśli finansowanie związane jest z korzystaniem z kredytu lub leasingu, do wniosku musi być załączona promesa kredytowa lub leasingowa. Posiadanie promesy zwalnia DIP z obowiązku badania sytuacji finansowej przedsiębiorcy, w przeciwnym razie komisja oceniająca projekty analizuje dane zawarte w części finansowej wniosku o dotację (ocenia zdolność finansową firmy).