Zróżnicowanie regionalne otoczenia biznesu w Polsce
Podjęcie decyzji o lokalizacji nowego oddziału, przedstawicielstwa, filii lub fabryki zwykle poprzedzają analizy opłacalności. Analizy takie opierają się na danych biznesowych odnośnie obecnego i potencjalnego zainteresowania klientów w danym regionie lub województwie i wykorzystują różne techniki oceny wysokości przyszłych transakcji z klientami.
Niezależnie od tego jakiej konkretnej techniki użyjesz, zawsze dobrze jest podeprzeć się oficjalnymi liczbami odnoszącymi się do rzeczywistości gospodarczej. W miarę bieżące dane znajdziesz w publikacjach i na stronie internetowej GUS, a także w książkach z dziedziny geografii Polski (nie tak bieżące, ale też w ciągu kilku lat nie zachodzą radykalne zmiany). Geografii? Tej ze szkoły? Dokładnie. Tej samej geografii, która w szkole uchodziła za trywialne jeżdżenie palcem po mapie. Geografia na poziomie bardziej zaawansowanym ma bowiem dużo wspólnego z ekonomią.
Jak można przeczytać w książce "Geografia społeczno-gospodarcza Polski" H. Rogackiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007), w ocenie potencjału gospodarczego całej Polski, poszczególnych województw i regionów pomocny jest znajoma miara gospodarcza PKB (produkt krajowy brutto) i jego struktura.
Produkt krajowy brutto jest wykorzystywany na dwa podstawowe cele – pożycie i akumulację. Spożycie oznacza sumę wydatków gospodarstw domowych oraz instytucji rządowych i samorządowych. Sumy przeznaczane na akumulację to prawie w całości nakłady inwestycyjne na środki trwałe. Dla harmonijnego rozwoju muszą być zachowane właściwe proporcje między tymi dwoma celami. Wydatki na spożycie wiążą się ze stopą życiową społeczeństwa, dlatego istnieje zawsze duży nacisk, by jak największą część dochodu narodowego na to przeznaczać. Z drugiej strony inwestycje są konieczne, ponieważ w ten sposób następuje odnawianie majątku narodowego w celu osiągnięcia dalszego lub utrzymania istniejącego wzrostu.
Podobnie jak przemysł, również PKB charakteryzuje się koncentracją przestrzenną. Aż 51,5% PKB (wszystkie liczby odnoszą się do stanu gospodarki na 2007 rok, ale do chwili obecnej czyli końca 2008 roku zmiany były niewielkie, jeśli w ogóle były) wytwarzają 4 województwa: mazowieckie 20,4%, śląskie 13,9%, wielkopolskie 9,5% i dolnośląskie 7,7%. Co ciekawe, województwa te mają mniejszy procentowo udział w liczbie ludności, bo tylko 42%. Oznacza to, że w tych województwach wytwarzanie PKB jest bardziej efektywne niż w innych. Należy też zaznaczyć, że udział województwa śląskiego wykazuje tendencje spadkowe, natomiast pozostałych trzech tendencje wzrostowe. Jeśli przyjąć, że średnia w Polsce produkcja PKB to 100, to województwo mazowieckie osiąga wynik 152, śląskie 112, wielkopolskie 108 i dolnośląskie 102. Pozostałe województwa mają wskaźniki niższe od średniej, z najniższą wartością dla województwa lubelskiego równą 69. Co więcej, analiza wewnętrznego zróżnicowania województw pokazuje, że są one niejednorodne. Największe różnice pomiędzy podregionami występują w województwie mazowieckim – region warszawski posiada najwyższą wartość wskaźnika.
Najbardziej znaczący jest wzrost koncentracji dużych (o przychodach rocznych ze sprzedaży na poziomie powyżej 75 mln złotych) przedsiębiorstw w województwie mazowieckim. Przyczyniły się do tego zarówno firmy doświadczone, które skorzystały na atrakcyjności inwestycyjnej stolicy, jak i firmy młode, dopiero powstałe, które mając przed sobą duży rynek szybko zbudowały sieci sprzedaży i dołączyły do czołówki.
Najwięcej dużych przedsiębiorstw ma siedzibę w Warszawie (452). Drugim ośrodkiem jest Kraków (81), dalej Poznań (61), Wrocław (59), Katowice (56) i Gdańsk (46). Dalej mamy Łódź (33), Szczecin (23), Bydgoszcz (19) i Radom (6). Z kolei wyraźny przyrost liczby dużych przedsiębiorstw widać w Białymstoku i Bielsku-Białej.
Struktura regionalna Polski wyraźnie wykazuje zróżnicowanie w trzech poziomach rozwoju gospodarczego i społecznego. Są to: poziom rozwoju społeczno-gospodarczego i poziom życia mieszkańców,.
Zróżnicowanie województw z punktu widzenia tych cech pozwala na wydzielenie regionów różnego poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego:
bardzo wysoki – województwo mazowieckie,
wysoki – woj. śląskie,
średni – woj. wielkopolskie, łódzkie, dolnośląskie, pomorskie, małopolskie, podlaskie, podkarpackie,
niski – woj. lubelskie, świętokrzyskie, opolskie, kujawsko-pomorskie,
bardzo niski – zachodniopomorskie, lubuskie, warmińsko-mazurskie.
Regionalizacja na podstawie zaludnienia i infrastruktury transportowej prowadzi do wydzielenia następujących regionów:
bardzo wysoki – województwo śląskie,
wysoki – woj. dolnośląskie, małopolskie,
średni – woj. opolskie, łódzkie, świętokrzyskie, podkarpackie, zachodniopomorskie, lubuskie,
niski – woj. wielkopolskie, kujawsko-pomorskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie, lubelskie,
bardzo niski – woj. mazowieckie, podlaskie.
Regionalizacja pod względem zurbanizowania, rynku pracy i gospodarki rolnej prowadzi do wydzielenia regionów:
bardzo wysoki – województwo podlaskie,
wysoki – woj. łódzkie,
średni – woj. wielkopolskie, kujawsko-pomorskie, mazowieckie, warmińsko-mazurskie, lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie, małopolskie,
niski – woj. opolskie, śląskie,
bardzo niski – woj. dolnośląskie, lubuskie, zachodniopomorskie i pomorskie.
Po zebraniu wszystkich tych cech wyłania się uproszczony, ale przydatny obraz struktury regionalnej Polski. Pewną specyfikę zaznaczają województwa:
mazowieckie: prezentuje wysoki poziom rozwoju w kategoriach większości cech, stan ten jest przede wszystkim wynikiem dużej liczby ludności, majątku trwałego i podmiotów gospodarczych w stolicy i jej strefie podmiejskiej,
śląskie: wyróżnia się wysokim poziomem gęstości zaludnienia, zurbanizowania, uprzemysłowienia, dużą sprzedażą handlu, relatywnie wysokimi płacami oraz niskim poziomem bezrobocia, nie ma takiej dziedziny życia społeczno-gospodarczego, które poziom rozwoju byłby w tym regionie niski w porównaniu z innymi województwami; warto zauważyć, że funkcjonuje tutaj wiele podmiotów państwowych, które korzystają z dotacji budżetowych,
dolnośląskie, lubuskie i zachodniopomorskie: te województwa prezentują średni poziom rozwoju gospodarczego, dość wysoki poziom bezrobocia oraz niski poziom rozwoju gospodarki rolnej; wydaje się, że te regiony dotkliwie odczuwają skutki transformacji gospodarczej, jednak uwzględniając nieformalną wymianę transgraniczną oraz fakt bliskości z państwami krajów starej Unii, ich rzeczywista sytuacja (oraz prognozy na przyszłość) są dość korzystne,
podlaskie: specyfikę tego województwa określają najwyższy w kraju poziom rolniczej produkcji zwierzęcej oraz średni poziom bezrobocia; ogólny poziom rozwoju regionu jest raczej niski, co może być atutem dla lokalizacji przyszłych inwestycji (jest miejsce i chęć społeczna),
pozostałe województwa są do siebie dość podobne: jedne silne strony przeplatają stronami słabszymi; o ich atrakcyjności będzie świadczyć możliwość wykorzystania ich specyficznych cech, a to wymaga bardziej indywidualnego podejścia inwestycyjnego dla każdego z województw oddzielnie.
Jeśli potrzebujesz więcej informacji na takie tematy dotyczące Polski jak rozwój demograficzny, mobilność ludności, struktura rolnictwa i przemysłu, powiązania z systemem światowej gospodarki, właściwości klimatyczne, więcej przydatnych informacji znajdziesz w książce "Geografia społeczno-gospodarcza Polski" pod redakcją Henryka Rogackiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007). Książkę znajdziesz w księgarni internetowej www.ksiegarnia.pwn.pl, wpisując w pole wyszukiwarki zwrot "geografia Rogacki".
Źródło: Mariusz Ludwiński, Twoja-Firma.pl